و ظرف 5 روز به گفتوگو درباره انواع موضوع‌های کلان جهان و نیز موضوع‌های به ظاهر کم‌اهمیت‌تر می‌پردازند.
گردهمایی آنان در چارچوب نشستی است که مجمع جهانی اقتصاد نام دارد و نخستین اجلاس آن در سال 1971 به ابتکار کلاوس شواب برگزار شد - که اکنون ریاست بنیادی به همین نام را در ژنو بر عهده دارد - و هر سال نشست این سازمان غیردولتی را با محوریت موضوعات گوناگون سازماندهی می‌کند.
دکتر سید موسی پورموسوی از اعضای هیات همراه محمد باقر قالیباف، شهردار‌تهران در اجلاس امسال داووس، برداشت خود از این اجلاس را به تفصیل طی مقاله‌ای در همشهری دیپلماتیک عرضه کرده است که گزیده‌ای از آن در پی می‌آید.
مجمع جهانی اقتصاد در سال‌های پس از جنگ سرد، اهمیت فزاینده‌ای پیدا کرده است. این امر ضرورتا ناشی از اضمحلال یکی از 2 قطب اصلی سیاسی جهان و استیلای الگوی لیبرال دمکراسی نیست بلکه آغاز انقلاب دیجیتال با گسترش کاربرد رایانه و شکل‌گیری شبکه‌های مبتنی بر آن به‌خصوص اینترنت، سرعت گرفتن روند تحولات اقتصادی، سیاسی و اجتماعی، پیچیده‌شدن این تحولات بر اثر تعامل عوامل گوناگون اقتصادی، سیاسی و اجتماعی در چارچوب پدیده جهانی‌شدن و نیاز به همکاری، هماهنگی و ایجاد ارتباطات شبکه‌ای به منظور تحلیل و برنامه‌ریزی برای استفاده از فرصت‌های موجود و مقابله با تهدیدهای جدید در افزایش نقش داووس در معادلات فکری بین‌المللی تأثیر داشته است.
به‌علاوه، دگرگونی در نظام حاکمیت جهانی و برجسته شدن جامعه مدنی - که یکی از وجوه آن فعالیت سازمان‌های غیردولتی است - نیز خالی از تأثیر نبوده است.
در واقع، بنیانگذار مجمع جهانی اقتصاد با پیش‌بینی و درک یک نیاز جدید - که ناشی از الزامات پیچیده جهان امروز است - ساز و کار کارآمدی برای پاسخگویی به بخشی از نیازهای موجود طراحی کرد که در طول سال‌ها، تکامل پیدا کرده و به شکل فعلی درآمده است.
به‌طور خلاصه، می‌توان هدف مجمع جهانی اقتصاد را یادگیری، ایجاد ارتباطات شبکه‌ای و گفتوگو تعریف کرد.
امروزه تحلیل رخدادها و برنامه‌ریزی برای بهره‌گیری از فرصت‌ها و مقابله با تهدیدها صرفا با مطالعه در زمینه‌های گوناگون حاصل نمی‌شود و ارتباطات چهره به چهره، گوش کردن به حرف‌های دیگران، صحبت کردن برای آنان و یادگیری در این تعامل برای فهم و تحلیل این رخدادها نقش حیاتی‌ای دارد.
وجه تسمیه اقتصادی مجمع نیز متاثر از نقش گسترده اقتصاد در تعاملهای جهانی است که از حدود 200 سال قبل و با آغاز انقلاب صنعتی سایه تأثیر خود را بر دیگر روندهای سیاسی و اجتماعی گسترانده است.
در عین حال، ماهیت نخبه‌گرایانه مدعوین داووس و به تبع آن مباحث مطرح در این نشست و دسترسی نداشتن رسانه‌ها به برخی رخدادهای آن سبب شکل‌گیری این تصور در برخی منتقدان شده است که در این اجلاس گروهی از ثروتمندان و قدرتمندان برای تعیین سرنوشت دیگر مردم جهان برنامه‌ریزی می‌کنند.
این منتقدان گاه مجمع جهانی اقتصاد را «سنای جهان» می‌‌خوانند. گروهی نیز به نشانه مخالفت فزاینده با این مجمع، واکنش‌های تند از خود نشان می‌دهند که عرصه عملکردی آنان نیز فضاهای شهری و نواحی کارگری است. عمده‌ترین مخالفین مجمع جهانی اقتصاد را چپ‌های جدید تشکیل می‌دهند.
داووس امسال
هر سال مجمع جهانی اقتصاد، یک دستمایه را به‌عنوان موضوع اصلی خود برمی‌گزیند که می‌توان آن را در واقع موضوع اصلی تعاملهای اقتصادی در سال‌های بعد دانست. امسال این عنوان، «قدرت نوآوری مبتنی بر همکاری» بود.
از این‌رو، می‌توان نتیجه‌گیری کرد که دست‌کم تا یک دهه آینده، موضوع اصلی بازیگران اقتصاد - یعنی شرکت‌ها و دولت‌ها - تولید و نوآوری در فناوری است.
در ذیل این موضوع اصلی، موضوع‌های فرعی مختلفی نیز در چارچوب میزگردها و سخنرانی‌های متعدد به بحث گذاشته شد.
از جمله این موضوع‌های فرعی می‌توان به انرژی، آب، ژئوپلیتیک، رقابت و تغییر آب و هوا اشاره کرد.
در نشست امسال حدود 2500 نفر شرکت داشتند. هر سال بین 50 تا 70 نفر از سران کشورها و دولتمردان، 50 استاد دانشگاه و به همین اندازه صاحبان رسانه‌ها و فعالان این حیطه به داووس می‌روند.
امسال دولتمردانی نظیر گوردون براون، حمید کرزی، پرویز مشرف، یوشچنکو، گلوریا ارویو، کوشپن و کوشنه در این اجلاس حضور داشتند.
در بخش تجاری، حضور بیل گیتس، مایکل دل (رئیس شرکت کامپیوترسازی دل) و روپرت مرداک قابل ذکر بود.کلاوس شواب در سخنرانی افتتاحیه نشست، ضمن خوشامدگویی به حاضران، توصیه کرد با آگاهی از مشکلات جهان - که در این بحث‌ها مطرح می‌شود - دچار بدبینی نشوند زیرا درست است که وجد غیرمنطقی اشتباه است اما بدبینی غیرمنطقی نیز خطاست.
وی افزود: شرکت‌کنندگان در مجمع جهانی اقتصاد را عمدتا کارآفرینان تشکیل می‌دهند؛ یعنی کسانی که با حل مشکلات، فرصت‌های جدید را غنیمت می‌شمارند.
سخنران بعدی، پاسکال کوشپن - رئیس کنفدراسیون سوئیس - بود. وی از نیچه نقل قول کرد، او را ستود و گفت آدم‌های بد، این فیلسوف خوب را ربوده‌اند.
سخنرانی عمومی دیگری که جلب توجه کرد، توسط کاندولیزا رایس - وزیر خارجه آمریکا - ایراد شد. وی مانند همیشه از نبود تمایز میان منافع ملی آمریکا و آرمان‌های جهان‌شمول صحبت کرد؛ هر چند که نگفت چرا واشنگتن در اعمال این اصل در خاورمیانه مشکل دارد و همواره با حکومت‌های اقتدارگرای غیردمکراتیک رابطه بهتری داشته است.
البته رایس در ابتدا به تصوری که کشورهای دیگر از آمریکا دارند، اشاره کرد و گفت آمریکا کشوری جوان و ساده‌لوح نیست. وی از بیسمارک نقل قول کرد که زمانی گفته بود خداوند مشیت خاصی برای احمق‌ها، مست‌ها و ایالات متحده آمریکا مقدر کرده است.
وی درباره ایران گفت: ایالات متحده نمی‌خواهد در ایران دشمن دائمی داشته باشد و بار دیگر آمادگی خود را برای ملاقات با همتای ایرانی خود اعلام کرد.
از نظر برخی، ادبیات وزیر خارجه آمریکا به‌طور نسبی در چارچوب شعار اصلی اجلاس - یعنی همکاری و نوآوری - بود و وزیر خارجه ایران شجاعت او را بیش از مردان سیاست ایالات متحده ارزیابی کرد.
حضور در این قبیل سخنرانی‌ها برای تمام شرکت‌کنندگان آزاد بود؛ البته این به آن معنا نیست که همگان به تمام جلسات دسترسی داشته‌اند. در واقع نوعی سلسله مراتب برای دسترسی شرکت‌کنندگان به رخدادهای جنبی نشست طراحی شده بود.
دارندگان کارت سفید به تمام رخدادها از جمله سخنرانی‌های عمومی، سخنرانی‌های خصوصی و شام‌های همراه با بحث دسترسی داشتند. کارت طلایی، دارنده خود را فقط برای حضور در سخنرانی‌های عمومی معرفی می‌کرد و بیشتر روزنامه‌نگاران از آن استفاده می‌کردند.
روزنامه‌نگاران نمی‌توانستند در سخنرانی‌های خصوصی شرکت کنند و از محتوای آن خبر یا گزارش تهیه کنند. کارت آبی مختص کارکنان مجمع بود. همسران شرکت‌کنندگان نیز کارتی سفید داشتند که اندکی با کارت‌های همسران خود متفاوت بود.
هزینه ثبت‌‌نام در این نشست هم حدود 2 هزار یورو بود. هنرمندان و ادیبان از جمله دیگر شرکت‌کنندگان در مجمع جهانی اقتصاد بودند.
عنوان یکی از شام‌هایی که همراه با بحث بود، «خردمندی داستان‌سرایی: استفاده از تخیل برای کسب حقیقت» بود. از جمله حاضران در این بحث، پائولوکوئیلو - نویسنده نامدار برزیلی - بود. در پایان مجمع نیز به اما تامپسون - هنرپیشه 48 ساله آمریکایی - و یویو ما - نوازنده - جایزه بلور داده شد.
حضور ایران
جمهوری اسلامی ایران در اجلاس امسال حضور نسبتاً گسترده‌ای داشت. علاوه بر منوچهر متکی - وزیر خارجه - و مجتبی ثمره هاشمی - مشاور عالی رئیس‌جمهوری - در بخش دولتی، محمدباقر قالیباف - شهردار تهران - محمد جواد لاریجانی، سیدمحمد خاتمی و محمدحسین عادلی نیز در اجلاس داووس شرکت کردند.
محمدباقر قالیباف اما با 2 چهره در اجلاس حضور یافت؛ نخست دعوت رسمی شواب از وی مبتنی بر دعوت از 50 شهرداربرتر جهان حاکی از طرح توانمندی شایسته شهردار تهران در اداره کلانشهر پرچالش تهران است.
از دیگر سو، قالیباف صاحب کرسی ژئوپلیتیک و جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران است که در مسائل پیچیده خاورمیانه دیدگاه‌های روشنی ارائه کرده و طرح‌های چندسطحی خود را در معرض قضاوت صاحب‌نظران گذاشته است.
وی در سخنرانی‌ها و مصاحبه‌های چندی، الگوی موردنظر خود را در 2حوزه سیاسی و اقتصادی برای خاورمیانه مطرح کرد که مبتنی بر الگوی سیاسی تعامل و رقابت به جای تضاد و تخاصم است.
الگوی پیشنهادی قالیباف در حوزه اقتصادی، طرح یک اتحادیه اقتصادی منطقه‌ای است که به‌زودی در قالب یک مقاله علمی منتشر می‌شود.
شهردار تهران همچنین در دیدار با شهرداران جهان، طرح‌های عملیاتی خود را برای حل مشکل ترافیک و مدیریت بحران شهری عرضه کرد که مورد استقبال قرار گرفت.
اضافه شدن پانل شهرداران کلانشهرهای جهان در مجمع جهانی اقتصاد حاکی از اهمیت فوق‌العاده آن در حل مسائل جهانی است که اساس آن را دیپلماسی شهری تشکیل می‌دهد.
همشهری دیپلماتیک
نیمه بهمن86
